පාන් නොකා, පාන් ජොකා හැර වෙනත් පාන් කේස් තිබේද? - In praise of poor man's staple food

පාන් යනු අතීතයේ සිටම පැවතෙන සුමිහිරි ආහාරයක් බව එක්දාස් නමසිය හයේ ඉපදුණු මගේ සීයා පසුව ගුරුවරයෙක් ලෙස සේවය කළ කාලයේ සිදුවූ පාන් ජොකා කේස් එකෙන් පෙනුණි.

ජානගතව ඇති නිසා විය හැකි පරිදි, පාන් කෑමට මම ද ප්‍රිය කරමි. මින් වසර තුනකටත් වඩා පෙර දිනයක පාන් ගෙඩියක් ම කෑ කතන්දරය මා ලිව්වේ ද එනිසා ය.

අද මා සැරසෙන්නේ පාන් කෑම පිළිබඳ මගේ මතකයන් කීපයක් පෙළ ගැස්සීමටයි.

මෙය තනිකරම පුද්ගලික සටහනකි. සමහරුන්ට ගෝචර නොවිය හැක. (ඉතිං මට පාන් යැ?)

පරිසරයෙන් සාමාන්‍ය ගමක් වුවද, කොළඹ කොඩි ගහ ළඟ සිට සැතපුම් පාලහක පමණ දුරින් පිහිටි අප වාසය කළ නිවස පිහිටි ප්‍රදේශයේ පාන් සහ අනෙකුත් කඩයප්පන් විකුණන කඩ බහුලව තිබුණි. කුඩා කල සිට කඩේ ගිය නිසා මට හොඳින් මතක ඇති පරිදි අපේ නිවසේ සිට ගුරු පාර දිගේ බස් යන මහ පාරට පැමිණි විට විනාඩි පහක් ඇතුළත පාන් විකුණන කඩ තුන හතරකට යා හැකි විය. (මුල් යුගයේ කතන්දරයක සඳහන් වුණු සුදාල ගේ කඩේ මෙයින් එකකි).

ඉතින් උදෑසන පාන් කෑම කුඩා වයසේ සිටම මට හුරු පුරුදු විය.

පාන් වනාහී බඩගිනි ඇති නම් නිකම්ම ගුලිකර ගිලිය හැකි අගනා ආහාරයකි. නමුත්, සැලසුම්කර පාන් කන්නේ නම් තවත් යමක් සමග පාන් කෑම අපේ සාමාන්‍ය සිරිතයි.

පාන් කෑම පිළිබඳ මගේ මුල්ම මතකය ඇත්තේ මා පළමුවැනි ශ්‍රේණියේ සිටි කාලයේ අවුරුදු නිවාඩුවෙන් පසු මුලින්ම පාසල් ගිය දිනය හා සම්බන්ධව ය.

ඒ වසරේ අවුරුදු නිවාඩුවට අපි සියලු දෙනා අම්මා ගේ ගමට ගියෙමු. නිවාඩුව අවසානයේ ආපසු ආවේ පාසල් ගුරුවරයෙක් වූ තාත්තා සහ පාසල් යා යුතු වූ මා පමණි. මල්ලිලා දෙන්නා සමග අම්මා තවත් සතියක් පමණ ගමේ ගත කරන්නට නියමිත විය.

පාසල පටන් ගන්නා දිනයේ තාත්තා සුපුරුදු පරිදි උදේ රැයින් නිවසින් පිටවිය. ඔහු උදේ ආහාරය සඳහා ගෝනි පඩංගු රසෙන් යුතු බනිසක් කෑම ප්‍රිය කළ අයෙකි.

අසල කඩේකින් තැටි පාන් ගෙඩියක් ගෙනා ආච්චී, එයින් කොටසක් කපා මට කන්නට දුන්නේ පොල් පැණි සමග ය. මේ පොල් පැණි අවුරුද්දට කැවුම් හදන්නට ගෙනැවිත් ඉතුරු වූ ඒවා විය යුතුයි.

අම්මා නම් අපට පාන් කන්නට දුන්නේ, විශ්වාස කරනවා නම් විශ්වාස කරන්න, සීනි සමග ය. ඒ සීනි වනාහී සැමවිටම නිවසේ තිබෙන ද්‍රව්‍යයක් නිසාම පමණක් නොව මාත් මල්ලිලාත් සීනි සමග පාන් කෑම ඉතා ප්‍රිය නිසාය.

අම්මා නම් පාන් කෑවේ පෙරදා රාත්‍රියේ කෑමෙන් පසු ඉතුරු වූ හොදි වර්ගයක් සමගයි. හොදි සමග උදේ ආහාරයට පාන් කෑම කුඩා අපට එකල අපුල දෙයකි.

විටින් විට අම්මා කොහෙන්දෝ සොයා ගත් රෙසිපියකට අනුව ජෑම් සෑදුවාය. ඒ එක්කෝ වට්ටක්කා ජෑම් ය නැතිනම් තක්කාලි ලාභ කාලෙට තක්කාලි ජෑම් ය.

ඒවා ද නරක නැත. ඒත් මා නම් කැමතිම ජෑම් වර්ගය වූයේ දිවුල් ජෑම් ය. නමුත් දිවුල් ජෑම් වනාහී ගෙදර සෑදිය හැකි දෙයක් නොවුණි. ඒවා මුදල් ගෙවා කඩෙන් මිලට ගත යුතු විය.

වට්ටක්කා වේවා තක්කාලි වේවා දිවුල් වේවා ඕනෑම ජෑම් වර්ගයක එකට එකක් සීනි තියෙන නිසා, ජෑම් සමග කෑවත්, සීනි සමග කෑවත් ලැබෙන පෝෂණය ඉතා සමාන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත.

බටර් තැවරූ පාන් පෙතිවල සීනි විසුරවා කෑම ද අප එකල ඉතා ප්‍රිය කළ දෙයකි. ශීතකරණ තබා විදුලිබලයවත් නොමැති වුණු අපේ නිවසට බටර් ගෙනැවිත් කල් තබා ගත නොහැකි විය. එකල බටර් ගෙනා විට ඒවා තැබුවේ සුවිශේෂී බටර් දිසියක වතුර මැද්දේ ය. මාජරින් යනුවෙන් වෙළඳ භාණ්ඩයක් එකල තිබුණා වෙන්නට ඇත. මට මතක හැටියට අපේ තාත්තා මාජරීන් ගැන කිව්වේ ඒවා නිකම්ම නිකං පොල්තෙල් ගුලි කියායි.

මා පහේ පන්තියේ සිටි කාලේ දී පමණ දිනක් කොළඹ පාමංකඩ කුලී නිවසක එකල පදිංචිව සිටි අපේ ආච්චී කෙනෙකු ගේ නිවසට ගොස් රැයක් ගත කළෙමි. එංගලන්තයේ සිට පැමිණි අංකල් තම ළමා කාලය ගැන කයිවාරු ගැහුවේ මේ නිවසේ සිටය.

පසුවදා උදෑසන ආහාරය සඳහා කුමන කෑමක් මට අවශ්‍යදැයි ඇසූ ආච්චී ඒ සඳහා මට විකල්ප කිහිපයක් ම ලබා දුන්නීය.

1. පාන් පෙතිවල බිත්තර සහ ගම්බිරිස් තවරා
2. පාන් පෙතිවල ජෑම් තවරා
3. පාන් පෙතිවල බටර් ගා සීනි විසුරවා

මා තෝරා ගත්තේ තුන්වෙනි විකල්පයයි.

මින් ටික දිනකට පසු දවසක ස්ට්‍රෝබෙරී ජෑම් තැවරූ පාන් කන්නට ගොස් මා ඇදගෙන නෑ ආකාරය ද මෙහිදී මගේ සිහියට එයි.

තවත් වසර කිහිපයකට පසු පේරාදෙණියේ සිව් වසරක සිර දඩුවමක් නියමව දුක් විඳි කාලයේ දී නම් උදේට පාන් කැම හැර කිසිදු විකල්පයක් අපට නොතිබුණි. ඒ පාන් වනාහී ලාබ ම කෑම වර්ගය වූ නිසාය.

වසර හතරක කාලය පුරාම මා පේරාදෙණියේ දී උදේට කෑවේ පරිප්පු හොදි සමග පාන් බාගයකි. ප්ලේන් ටී එකකින් ආහාරය පරිපූර්ණ විය!

නමුත් පාන් කෑමෙන් හොඳම පාන් කෑම වනාහී කිරට උයන ලද තලපත් මාළු සමග පාන් කෑම බව පේරාදෙණියෙන් චුත වී බොසියක් යටතේ සේවය කරන කාලයේ මා වටහා ගත්තෙමි.

නමුත් ඒ ආකාරයට කිරි මාළු සමග පාන් කෑම හැමදාම, හැම තැනම කළ හැකි දෙයක් නොවේ.

උදාහරණයක් ලෙස අද ඉරිදා උදෑසන මා කෑවේ මාජරින් තැවරූ පාන් පෙත්තක් සහ ජෑම් තැවරූ පාන් පෙත්තක් එකට තබා සාදාගත් සැන්විචයකි. මේ ක්‍රමය මා ඉගෙන ගත්තේ පේරාදෙණියේ ඉගෙන ගන්නා කාලයේ ලැබූ දිගු නිවාඩුවක දී පුහුණුවක් සඳහා ගොඩනැගිලි ඉඳිකිරීම් වැඩ බිමක සේවය කරන අතරතුර එහි නේවාසික ඉංජිනේරුවා ගෙනි.

පාන් කෑමෙන් පසු ඇතිවූ මගේ පාන් පිළිබඳ මතක සටහන් එපරිදි වේ.

ඔබ සැමට අදින් ඇරඹෙන සතිය ජොළියෙන් පිරි එකක් වේවා යැයි පතමි!

-කතන්දරකාරයා

ප/ලි:
පොත් ප්‍රදර්ශනය ජයට ඇරඹුනු බව සැලයි. ගියවර නම් තුන් දවසක්ම ගොස් රත්තියාදු ගැසුවෙමි. මෙවට එහි යෑමට නොවෙනු ඇත. ගියවර මිළට ගත් පොත්වලින් ද තවමත් කියවා ඇත්තේ දෙක තුනක් පමණි.

අළුත් පොත් කතන්දරයක් හෙට (16 සඳුදා) බලාපොරොත්තු වෙන්න!


(image: A cartoon by Darshana Karunathilake)