ඇස්ටෝම් ගෙදර හුරුල්ලෝ - Classes of fish

ඉස්සර මං පොඩි කාලේ ගම්වල තිබුණු මගුල් ගෙවල්වල සාමාන්‍යයෙන් කොටස් හතරක් තිබුණා.

1. මුලින්ම එන්නේ "නම් ප්‍රසිද්ධිය සහ නැකත් ගෙන ඒම". මේ උත්සවය තියෙන්නේ මනමාලිගේ ගෙදරයි. සහභාගීවෙන්නේ දෙපැත්තේම ඉතාම ලඟ ඥාතීන් විතරයි.

2. ඊලඟට තමයි "වෙඩිම", ඒ කියන්නේ අර පෝරුවේ සංසිද්ධිය හෙම තියෙන දවස, එන්නේ මේකත් තිබුනේ මනමාලි ගේ ගෙදරයි. එදාට තමයි මනමාලි ගේ පාර්ශවයේ සියළුම නෑදෑයෝ සහ හිතවතුන් එන්නේ. හැබැයි මනමාලයා ගේ පාර්ශවයෙන් එන්නේ ළඟම නෑයෝ සහ හොඳම හිතවතුන් විතරයි.

3. ඊලඟ උත්සවය තමයි "හෝම් කමිං" එක. බැඳපු ජෝඩුව හනිමූන් ගිහිල්ලා ආපහු එන අතරේ, මනමාලි ගේ පාර්ශවයේ අයව අතර මගදී හමුවෙලා කෂ්ටිය සේරම යනවා මනමාලයාගේ ගෙදර. මේකට මනමාලි ගේ පාර්ශවයේ ලඟම නෑයෝ සහ හොඳම හිතවතුන් විතරයි යන්නේ. හැබැයි මනමාලයා ගේ පාර්ශවයේ සියළුම දෙනා වගේ සහභාගී වෙනවා.

4. එදාම හවස, මනමාලයා ගේ ගෙදර තමයි තියෙන්නේ "ඇස්ටෝම්" එක. මේ නමේ අදහස අළුත් ජෝඩුව "ඇට් හෝම්" කියන එකයි.

ඇස්ටෝම් පාටියට තමයි සාමාන්‍යයෙන් මනමාලයාගේ යාළුවෝ, ගමේ නෑදෑයෝ නොවෙන පිරිස් වගේ ජනතාව ට ආරාධනා ලැබෙන්නේ.

දැන් නං, ඔය පාටි තුනම එකට එකතු කරලා, කොහේ හරි හෝල් එකක තමයි තියන්නේ බොහෝ විට.

මං පොඩි කාලේ දවසක් මට අපේ ආච්චි එක්ක යන්න ලැබුණා ඇස්ටෝම් එකකට.

මේ කියන්නේ අපේ මව් පාර්ශවයේ ආච්චී, ඒ කියන්නේ අර පෙට්ටගමක් පුරෝලා පොත් එකතු කරලා තිබුණු ආච්චී, හෙම නෙමෙයි.

මේ කියන ආච්චී, අපේ තාත්තා ගේ අම්මා.

ඇස්ටෝම් එක තිබුනේ අපේ අල්ලපු ගමේ. සීයා ගේ නෑදෑ ගෙදරක්. හැබැයි මේ දවස්වල සීයා බණ බාවනා මිසක ඔය මගුල්, මළගෙවල්, ඥාති ඇසුර වගේ කේස්වලට සෙට් වුනේ නෑ. කොහොමටත් ඉතිං මං මුලින් කිව්වා වගේ ඇස්ටෝම් කියන්නේ අඩුම ලංසුවේ මගුල් උත්සවයනේ! ඉතිං ආච්චීත්, සීයා ගේ සහ තාත්තා ගේ නියෝජිතයා ලෙස අවුරුදු එකොලහක විතර කතන්දරකුමාර පුත්‍රයාත් තමයි මේ ඇස්ටෝම් එකට ගියේ.

ගෙදරින් බස් පාරට ඇවිල්ලා, ඒකේ මීටර් සීයක් විතර දුරක් ගිහින් තිබුණු ගුරු පාරක් දිගේ ගිහින් කුඹුරු යායට ගොඩවෙලා, ඇල අයිනේ මහ නියර දිගේ අපි අල්ලපු ගමට ගිය හැටි මට තාමත් මතකයි!

නිකං "තුම්මං හන්දියේ" සීන් එකක් වගේ! එකම වෙනස තමයි අපි ගියේ මහ කළුවරේ.

වෙලෙන් ගොඩවෙලා බඩවැටිය දිගේ ගිහින් අපි ඇස්ටෝම් ගෙදර පිළිකන්නෙන් මතුවුණා. අපිව දැකලා සීයා ගේ පාර්ශවයේ නෑයෙක් ඉස්සරහට ඇවිත් අපිව ආචාර කරළා පිළිගත්තා.

"වාඩිවෙන්න මහම්මේ! මේ ඔය දෙන්නෙකුට මේසයක් අරින්න".

වාඩි වෙන්නත් කලින් අපිට වතුර ඇල්ලුවා බත් කන්න. මගුල් මඩුව ඇතුලේ වෙනම වෙනම මේසයි දාලා තිබුනේ. හරියට රෙස්ටෝරන්ට් එකක් වගේ.

ආච්චිටයි මටයි සෙට් කරලා තිබුණා පොඩි මේසයක්. ඒකේ මැද්දේ බේසමක බත්. අනිත් ජාති ලොකු දිසිවල දාලා වටේට. මගුල් මඩුව ඇතුලේ තව මේසෙක හතර දෙනෙක් කෑම කනවා. තවත් මේසෙක හය හත් දෙනෙක්.

හැම මේසෙටම සර්ව් කරන්න වෙනම පොරක් දාලා හිටියා. අපි වාඩි වුණාම, අපේ පිඟානට අර බත් බේසමේන් පිරිසියකින් බත් බෙදුවා. ඊ ලඟට හොඳි මාළු පිණි බෙදුවා. අපි කන්න පටන් ගත්තා.

බාගයක් කාලා ඉවරවෙන්නත් කලින් මේ පොර පිටි පස්සේ ඉඳන් ආපහු බෙදන්න යනවා. ආච්චිය මායි දෙන්නම එපා කිව්වා. ඒත් ආපහු පීරිසි බාගයක් ගානේ අපිට බෙදුවා.

කොහෙම හරි මං බැදපු හුරුල්ලෙකුයි, අල හොදි, පරිප්පු, බෝංචි වගේ ජාතියි එක්ක වෙනදටත් වැඩිය බත් කෑවා. ඉන් පස්සේ වතුර බීලා ආච්චි කෝලිකුට්ටු ගෙඩියක් කෑවා. මං නං කෑවේ කිරි පැණි!

මනමාල ජෝඩුවට ආචාර කරළා, කවරෙක දාපු සල්ලි ටිකත් අත මිට මොලෝලා, අපි වැඩි වෙලා නොගිහින් ආපහු එන්න ආවා අර පිළිකන්න, බඩවැටිය, මහ නියර, වෙල්යාය, ගුරු පාර, තාර පාර දිගේ අපේ ගමට.

ගෙදරට එනකං ආච්චී වැඩි කතා බහක් තිබුනේ නෑ.

අම්මේ කොහොමද මගුල් ගෙදර තාත්තා ඇහැව්වා.

"මහ කාලකණ්ණි පෙරේතයෝ වගයක්! ඔන්න උඹලාගේ තාත්තලාගේ නෑයෝ. මුං මටයි කොලුවටයි දුන්නේ හුරුල්ලෝ නේ. මං දැක්කා අල්ලපු මේසේ හිටිය උන්ට නං, එපා එපා කියද්දීත් කෙලවල්ලෝ මාළු බෙදනවා."

"මං නං කට හරියේ තිබ්බේ නෑ ඒ හුරුල්ලෝ!"

එතකොට තමයි මට තේරුනේ ගමේ වෙඩිමක හතරවැනි මට්ටමේ උත්සවය වුණු ඇස්ටෝම් එකෙත් ඉහල සහ පහල කැලෑසි දෙකක් තියෙන බව.

4.1 ඉහල කැලෑසියට කෙලවල්ලෝ කෑලි මාළු මිරිසට උයලා
4.2 පහල කැලෑසියට හුරුල්ලෝ, සාලයෝ කුරි මාලු තෙලෙන් බැදලා!

-කතන්දරකාරයා

ප/ලි:
අනේ පිඬු සිටාණෝ, අනේ පිඬු සිටාණෝ, අනේ, අනේ, අනේ, අනේ...

(image: http://www.fao.org/WAIRDOCS/FNS/FN015E/ch12.htm)