කඩේ යාම = xx දීම : සෝමරත්න දිසානායක සමග සාකච්ඡාව : A chat with Soma

සරෝජා හදපු සෝමරත්න දිසානායක කියන සිනමාකරුවා එක්ක කතන්දරකාරයා කරපු සාකච්ඡාවේ මුල් කොටස පසුගිය ඉරිදා සන්ඩේ ඇක්ස්ට්‍රා ස්පැෂල් එකේ දැම්මා.

ඒක ඉවර වුනේ මං අහපු ප්‍රශ්ණයකින්. අද එතැන සිට කියවන්න.

---

කතන්දරකාරයා: සමහරු කියනවා මෙහෙම. සෝමරත්න හොඳ සිනමාකරුවෙක්, නමුත් ඔහුගේ ප්‍රශ්නය තමයි තමන්ගේ මුල් කෘතියෙන්ම උච්චස්ථානයට පත්වීම කියලා. ඒ කියන්නේ සරෝජා තමයි ඔහු ගේ අග්‍රගණ්‍ය චිත්‍රපටිය. ඔහුගේ පසුකාලීන නිර්මාණ ඒ මට්ටමට ආවේ නෑ, ඒවායෙන් එතරම් කම්පනයක් ජනතා සිත් සතන් තුළ ඇති කළේ නෑ කියලා. ඒ අදහස ගැන සෝමා මොකක්ද කියන්නේ?

සෝමා: විවිධ මතධාරීන් විවිධාකාරයෙන් මගේ නිර්මාණ විචාරය කරනවා. සරෝජා සංවේදී චිත්‍රපටියක්. සමහරුන්ට එයයි මගේ හොඳම චිත්‍රපටිය. තව සමහරුන් වඩාත් කැමති සූරිය අරණටයි. ගුණදාස අමරසේකර මහත්තයාට මගේ හොඳම චිත්‍රපටිය සමනල තටු.

මගෙන් කතන්දරකාරයා ඇහුවොත් මගේ හොඳම චිත්‍රපටිය මොකක්ද කියලා, මං කියන්නේ මං දැනට හඳලා තියෙන චිත්‍රපටි හයම නෙමේ මං ඊලඟට හදන්න ඉන්න චිත්‍රපටියයි කියලයි. නමුත් මගේ හැම නිර්මාණයකටම මම එක සේ ආදරෙයි.

කතන්දරකාරයා: හොඳයි, එහෙනං මං ඇහැව්වොත් ඔබේ චිත්‍රපටිවලින් යම්යම් දුර්වලතා තිබුණු චිත්‍රපටි මොනවාද කියලා, ඔබ මොනවගේ උත්තරයක් ද දෙන්නේ?

සෝමා: මගේ හැම චිත්‍රපටියකම දුර්වලතා මං දකිනවා. ඕනෑම නිර්මාණකරුවෙකුට එය එසේ විය යුතුයි. තමන්ගේ නිර්මාණයක් දෙස හැරී බලා ස්වයං විවේචනයක් කිරීමට හැකියාව තිබිය යුතුයි. මගේ ඕනෑම නිර්මාණයක් මා නැවත වරක් කළොත්, ඊට වඩා හොඳ නිර්මාණයක් බිහි කිරීඟට මට හැකිවේවි.

කතන්දරකාරයා: මා සිරි රජ සිරි චිත්‍රපටිය නරඹන වෙලේ මට හිතුණු එක් දෙයක් තමයි එහි අවසානයේ කුඩා දරුවාගේ සියළු ප්‍රශ්ණ, හරියට හින්දි චිත්‍රපටියක මෙන්, අපූරුවට විසඳෙනු දැක්වීම කොතරම් දුරට යථාර්තය නිරූපනය කරනවාද කියන එක.

ඒ එක්කම, ඔය ගමෙන් නගරට පැමිණෙන ළමයා ගේ කතාව මීට දශක ගණනාවකට කලින් කතාවට ලක්වුණු එකක් නොවේද කාරණයත් මට සිහිවුණා.

සෝමා: මෙහෙමයි, මෙවැනි කතා තවත් තියෙන්න ඇති. නමුත් එකවාගේ මූලාශයකින් වුනත් විවිධ නිර්මාණ බිහිවෙන්න පුළුවන්. එකවාගේ ආදර තේමා යටතේ විවිධ නිර්මාණකරුවන් විවිධ ආකාර වලට නිර්මාණ ඉදිරිපත් කරන්නාක් හා සමාන දෙයක්.

කතන්දරකාරයා: මිනිසුන් වශයෙන් අප හැමෝටම පුද්ගලික දේශපාලන මතවාද තියෙන බව සත්‍යයක්. නමුත් ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන් මැතිවරණවලදී ප්‍රසිද්ධියේ පක්‍ෂ දේශපාලනයේ යෙදීමේ යම් ගැටළු තියෙනවා නේද?

සෝමා: කලාකරුවෙක් ස්වාධීන පුද්ගලයෙක් විය යුතුයි. මගේ මතය හැටියට කලාකරුවෙක් යම් දේශපාලන පක්‍ෂයක හෝ නායකත්වයක එල්බගෙන සිටීම වැරදියි. මම දේශපාලන වේදිකාවේ මගේ දේශපාලන මතය කතා කලේ කිසිම පක්‍ෂයක සාමාජිකයෙක් විදියට නෙමේ.

නමුත් මම ඒ මොහොතේ රටේ අවශ්‍යතාවය මට දැනෙන විදියට ජනතාවට කීම මගේ යුතුකමක් යැයි සිතුවා. මගේ මතය සමහර දේශපාලන පක්‍ෂවලට වාසි සහගත වීමටත් සමහර දේශපාලන පක්‍ෂවලට අවාසි සහගත වීමටත් ඉඩ තියෙනවා. සිදුවුනේ එයයි. ඒ සමගම තීරණාත්මක මැතිවරණයකදී එක් කණ්ඩායමකින් මා විශ්වාස කරන අපේකමට අවාසියක් ඇතැයි මට සිතුනොත් මට සිදුවෙනවා ඔවුන් බලයට ඒම වලක්වා වෙනත් කණ්ඩායමක් ගේන්නට ක්‍රියාකරන්න.

පසුගිය මැතිවරණයේදී මං පෙනී සිටියේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ කියන පුද්ගලයා වෙනුවෙන්වත්, ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්‍ෂය වෙනුවෙන්වත් නොවේ. මං ඒ බව වේදිකාවේදීත් කිව්වා.

කතන්දරකාරයා: "කඩේ යාම" යනුවෙන් අළුතෙන් ජනවහරට එකතු වී ඇති යෙදුමෙන් හැඳින්වෙන්නේ මෙය නේද?

සෝමා: ඔව්, ඒ කලාකරුවාගේ මතය එක දේශපාලන පක්‍ෂයකට වාසි සහගත වෙද්දී ඔහු හා එකඟ නොවන අනෙක් පක්‍ෂවල අය කලාකරුවා ව හඳුන්වන විදියයි. ඒ සඳහා ඔයිට වඩා දරුණු වචනත් පාවිච්චි වෙනවා. මේක දාන්න එපා. සමහර අය ඕකට කියනවා xx දෙනවා කියලා. (ඔන්න දැම්මේ නෑ, හරිය?) ඒවා මාව හෙළා දකින්න අනිත් කණ්ඩායමේ අය පාවිච්චි කරන වචනයි.

ඇත්තටම ඔතන සිද්ධ වුනේ මොකක්වත් දීමක් වත්, කඩේ යාමක්වත් නොවෙයි. මම මගේ මතය ප්‍රකාශ කළා, සමහරු ඒකට එකඟයි, සමහරු විරුද්ධයි.

කතන්දරකාරයා: නමුත්, කලාරසිකයින් වශයෙන් අපිට හිතෙනවා නේද කලාකරුවා එක් දේශපාලන පක්‍ෂයකට වාසි සහගත ප්‍රකාශ කිරීම තුලින්, දෙන්නෙක් අතර චන්දයකදී එක පැත්තක් ගැනීම තුලින්, තම ස්වාධීනත්වය පාවා දුන්නා කියා? නිර්මාණකරුවෙක් හැටියට ඔබ එය දකින්නේ කොහොමද?

සෝමා: ඇත්තටම මෙය නිර්මාණකරවෙකුට ඉතා අවාසිදායක දෙයක්. මට වාසිසහගත දේ තමයි කට පියාගෙන ස්වාධීනව සිටීම. මා සිනමා නිර්මාණකරන්නේ එක දේශපාලන පක්‍ෂයක අයට විතරක් නොවෙයි. මගේ දේශපාලන අදහස්වලට විරුද්ධ අයත් මගේ චිත්‍රපට නැරඹිය යුතුයි. එහෙම නොවුනොත් එය නිර්මාණකරුවාට වෙන විශාල පාඩුවක්.

නමුත් මා හැම විටම ඒ ගැන, මගේ වාසිය අවාසිය ගැන නොසලකා, රටේ යහපත සඳහා ඉවහල් වෙයි කියා මා සිතන මතය ඉදිරිපත් කිරීමටයි. මං හිතන්නේ කලාකරුවා කියන්නේ එක්තරා ආකාරයකට ජනතා නියෝජිතයෙක්. ඒ නිසා කලාකරුවෙකුට යම් කිසි වගකීමක් තියෙනවා.

තමන් ආදරය කරන ජනතාවට යම් අනතුරක් වෙන බව දකිනවානම් එයින් ඔවුන් මුදවාගන්න තමන් ගේ මතය ප්‍රකාශ කිරීම කලාකරුවෙකු ගේ යුතුකමයි.

කතන්දරකාරයා: හොඳයි ඔබ ඔබේ මතය දරමින් ඔබේ ගමන යනවා. බලයේ සිටින පක්‍ෂය හෝ නායකත්වය ඔවුන් ගේ මතය දරමින් ඔවුන් ගේ ගමන යනවා. මා දකින්නේ මේ මොහොතේ මේ ශ්‍රිතයන් දෙකේ යම් සමපාත වීමක් සිදුවී ඇති බවක්. යම්කිසි විදියකින් අනාගතයේ දිනක මේ මතවල යම් කිසි පරස්පර විරෝධී බවක් ඇතිවුණොත් අපට බලාපොරොත්තු වෙන්න පුළුවන්ද ඔබ තවදුරටත් තම මතයෙන් බැහැර නොවී ස්වාධීනව ඉඳීවි කියා?

සෝමා: මා දැනටමත් යම් යම් කරුණු වලදී පවතින රජයේත් නායකත්වයේත් තීරණ විවේචනය කරනවා. මේ සඳහා හොඳම උදාහරණය තමයි ලංකාවේ ඉඳිවුණු සිනමා ගම්මානය. කලකට ඉහත සිනමා කලාකරුවන් ගේ අදහස් විමසීමේ දී අපේ මූලික අවශ්‍යතා ලෙස අප දැක්කේ අද අපට නැති රසායනාගාර, ශබ්දාගාර සහ අනෙකුත් තාක්‍ෂණික පහසුකම් ස්ථාපිතකර ගැනීමයි. සිනමා ගම්මානයක් කිසිසේත්ම අපේ මූලික අවශ්‍යතාවයක් නොවන බව අප රටේ නායකයාට කියා සිටියා.

සිනමා ගම්මානයක් කියන්නේ මොකක්ද? පසුතල! අපේ මුළු රටම සිනමා ගම්මානයක්. සිනමා පට, ටෙලි නාට්‍ය සඳහා අවශ්‍ය හැම පරිසර පසුබිමක්ම අපේ රටේ ස්වභාවිකවම තියෙනවා. අපේ යෝජනාව වුනේ තාක්ක්‍ෂණික ව්‍යාපෘති. අපි ටෙලි සිනමා ගම්මානය ප්‍රතික්‍ෂේප කළා.

අපේ උපදෙස් නොතකා රජය සිනමා ගම්මානයට මුල්ගල තැබුවා. ඉන් පසුව අපව කැඳවා මේ ගැණ ප්‍රශණකරන විට මම ජනාධිපතිතුමගෙන් ඇසුවා, අපේ කමිටුව, රවීන්ද්‍ර, ජැක්සන්, මාලිනී, රෝහණ සහ මම ඇතුළු, මේ ගම්මානය හැදීම වෙනුවට ඉල්ලා හිටියේ තාක්‍ෂණික ආධාරයි. එහෙනම් මේ මුල්ගල තැබුවේ කාගේ යහපත සඳහා කවුරු කළ යෝජනාවක් අනුවද කියා. ඔහු කීවේ එය තමන්ගේ අවශ්‍යතාවය මත තමන් කරන දෙයක් බවයි. මා කීවා එහෙනම් අපේ කමිටුවෙන් ඇති වැඩක් නැහැ නේද කියා. එය මෙන්ම වෙනත් දේවලුත් අප විවේචනය කරනවා වැරදි තීරණ ලෙස.

මැතිවරණයේ දී මා මගේ මතය ප්‍රකාශ කර, ජනතාවට ඡන්දය දෙන්නැයි ඉල්ලා සිටියාට, මම කිසි ලෙසකත් රජය හෝ එක්තරා නායකයෙක් හෝ ආරක්‍ෂා කිරීමට බැඳී නැහැ. මා හැම විටම සිටින්නේ රටට, ජනතාවට, අපේ කමට යහපතක් සිදු කළ යුතුයි යන ස්ථාවරයේ දී. පවතින රජයෙන් හෝ එහි නායකත්වයෙන් හෝ රටට, ජනතාවට, අපේ කමට, මහා විනාශයක් සිදුවේ යැයි ඉදිරියේ දී මට වැටහුණොත්, ඉදිරියේ දී මා එයට විරුද්ධව කතා කරනවා.

-කතන්දරකාරයා

ප/ලි:
ඔය උඩින් තියෙන ෆොටෝ එක හොයා ගත්තු වෙලාවේ තමයි තේරුනේ, මං මුලින් හිතං හිටපු ඈයෝ විතරක් නෙමේ, නීලා, කපිල සහ සුමිත්‍රාත් කඩේ ගිය බව. ඩබ්ලිව් ජයසිරිත් අනිත් පොරට කඩේ ගියා ටෙලිවිෂන් එකේ දැක්කා. ඇයි පබා බබා?

ප/ප/ලි:
මීලඟ නේම් ඩ්‍රොපින් කතන්දරේ එන්නේ මං දන්න තරමින් කඩේ නොගිය කලාකරුවෙක් ගැනයි. පසුගිය දිනයක බොරලැස්ගමුවේ මනෝරත්න නිවසේදී කතන්දරකාරයා මනෝරත්න සමග කළ කතාබහ ටයිප් කිරීමට ඉඩ ලැබුණු වහාම සන්ඩේ ඇක්ස්ට්‍රා ස්පැෂල් එකක් විදියට අනිවා ඩෙෆා දාන්නයි ඉන්නේ.

(image: http://www.dinamina.lk/2009/12/12/default.asp)