බණ, වැදි බණ, බුදු බණ, පොප් බණ සහ අනේ අපොයි බණ

මං පොඩි නිවාඩුවක් ලැබුණු වෙලාවක සිංහල බ්ලොග් අවකාශයේ පොඩ්ඩක් සැරි සැරුවා ලඟදි දවසක. ඔන්න ඒ වෙලාවේ තමයි දැක්කේ බුද්ධාගමට කැපවුණු බ්ලොග් මහ විශාල කන්දරාවක් තියෙනව.

මේවයින් සමහරක් ඒවා, ධර්ම කරුණු සිංහල අකුරෙන් බ්ලොග් අවකාශයට එකතු කරන වැදගත් සේවය ඉටු කරන ඒවා.

නමුත් පාඨකයින් ගේ වැඩිය හිත ගිහින් තිබුනේ නං, බුදු බණ මුවාවෙන්, හැබැයි බුදු වදන් අමතරක කරලා, අනික් ආගම්වලට පහර දීම මුඛ්‍ය පරමාර්ථය කරගත්තු බ්ලොග් කීපෙකටයි. මේව ලියන්නේ දේවදත්ත නිකායේ පන්සල්වලින් පන්සිල් ගත්තු අය වෙන්න ඕනෑ.

ඉස්සර මට මතකයි, අපි ආච්චිලා ගේ ගෙදර ඉන්න කාලේ ආච්චී රේඩියෝ එකෙන් බණ අහනවා සතියකට දෙතුන් පාරක් ම. ගමේ පන්සලේ බණ වාරෙට අම්ම අපිත් එක්කං යනව බණ අහන්න.

ඒ අහපු සේරම බණ එකම රටාවක ඒවා. පන්සිල් යනාදියෙන් පස්සේ, ඔන්න ගාථාවක් කියනවා. ඊට පස්සේ, ඒ ගාථාව සිංහලෙන් තේරුම් කරලා, ඒකේ අතීත කතාව, වර්තමාන කතාව ආදී තෝම්බුවත් පහදලා, අදාල ධර්ම කාරණා ටික අපිර තේරෙන සිංහල භාෂාවෙන් කියලා දෙනවා.

තුන් මාසේ දානෙක වගේ විශේෂ අවස්ථාවක් නං ඒ තෝරා ගන්නා ගාථා ධර්මයත් බොහෝ විට අවස්ථාවට අදාල එකක්.

මීට අවුරුදු දහයකට කලින් විතර වගේ තමයි මං මුලින්ම ඒ රටාවෙන් වෙනස් වුණු, ජනප්‍රිය රටාවේ, ඒ කියන්නේ පොපියුලර් නැත්තම් පොප් බණක් ඇහැව්වේ. මේ පොප් බණ වල යටින් ලොකු ගාථා ධර්මයක් හරි, බුදු වදනක් හරි, නිධාන කතාවක් හරි නෑ. විවිධ කාලීන පොඩි පොඩි මාතෘකා යටතේ මිනිස්සුන් ගේ එදිනෙදා ජීවිතයේ කරුණු ඇනලයිස් කරල හාමුදුරුවන් ට හිතෙන විදියට හරි මග කියා දීම තමයි මේ පොප් බණ වල අරමුණ වුනේ. ඒවත් නරක නෑ. ගත යුත්තක් තිබුණා.

නමුත් මොකද වුනේ, වැඩේ තවත් පොපියුලර් කරවන්න ටික ටික ලුණු මිරිස් දෙහි ඇඹුල් යනාදිය එකතු වෙන්න පටන් ගත්තා. මේකට හොඳම උදාහරණය තමයි, අර පිටකොටුවේ විකුණන්න තියෙන වී.සී.ඩී. බණ, උඩින් ඒ.සී., යටින් ඒ.සී., ඩබල් ඒ.සී. කතන්දර කෑලි.

අද මං කියන්න යන්නේ ඒ සේරටම වැඩිය වෙනස්, අනේ අපොයි බණක් ගැණයි. මේ කතන්දරේ ලියන්න හේතුව වුනේ අපේ දුකා සගයා ලඟදි ලියපු බණ කතන්දරේ තමයි.

ඔන්න අපේ තාත්තා ගේ හත් දවසේ දානයට කලින් දා රාත්‍රියේ අපි චාරිත්‍රාණුකූලව සිදු කරන බණ දේශණාව යොදා ගත්තා. වැඩම කලේ සෑහෙන පළපුරුදු හාමුදුරු නමක්.

ඔන්න හාමුදුරුවෝ පන්සිල් දීලා වැඩේ පටන් ගෙන ඉස්සෙල්ලාම ගාථාවක් කිව්වා. මට මතක විදියට ඒ ගාථාව දෙමව්පියන් හා සම්බන්ධ එකක්. මං හිතුවේ, ඒ කරුණු සම්බන්ධ කරගෙන මේ වගේ වෙලාවකට අදාල ගිහි ජීවිතය, ධාර්මිකව ජීවත්වීම වගේ සරල කාරණා කීපයක් එක්ක බණ කියයි කියලයි. ඒ කරුණු අපි ඕනැ තරම් අහල තිබුණත් ආයෙත් ඇහැව්වට පාඩුවක් වෙන්නේ නෑ නේ?

හැබැයි, හාමුදුරුවෝ පටන් ගත්තේම ප්‍රශ්ණයකින්.

මරණෙන් පස්සේ උපදින ලෝක කීයක් තියෙනවද?

උපාසක අම්මල එක එක ඉලක්කං වලින් උත්තර දුන්නා. ඒ සේරම වැරදියි.

ඉතිං ඔන්න හාමුදුරුවෝ විස්තර කරන්න පටන් ගත්තා.

තුසිතය, අරක මේක වශයෙන් දිව්‍යලෝක හයයි.
අවීචිය, අරක මේක වශයෙන් අපාය හතරයි.

දැන් කීයද පින්වතුනි.
දහයයි හාමුදුරුවනේ.

සිත මිස කය නැති බඹ ලොව හතරයි.
කය මිස සිත නැති බඹ ලොව හතරයි.

දැන් කීයද පින්වතුනි.
දහ අටයි හාමුදුරුවනේ.

ඊට පස්සේ ඕකට එකතු කළා, පේරෙත, කුම්භාණ්ඩ ලෝක, තිරිසන් යෝනිය අරක මේක. අන්තිමේදි මුළු ගාණ තිස් එකක් ද කොහෙද වුණා මගෙ හිතේ.

ඔය වෙන කොට මං "කය මිස හිත නැති බඹ ලෝකෙක" හිටපු හින්ද මුළු ලෝක ගාණ කීයද කියල ටක්කෙටම කියන්න නං දැන් මතක නෑ.

ඒ කිව්ඇන්ඒ සෙෂන් එකෙන් පස්සේ ඔන්න හාමුදුරුවෝ බණ කෑල්ල පටන් ගත්තා. මෙන්න මං ඉගෙන ගත්තු වැදගත් ධර්ම කරුණු.

මිනිහෙක් මලාම උඩු හිතටයි, යටි හිතටයි අමතරව තියෙන චිත්තයක් අනුව පෙරේතයෙක් වෙලා ඉපදෙන්න පුළුවනි.
ඒ පෙරේතයා ගේ ඉස්සරහා ගේට්ටුව ගාව පැල් බැඳගෙන ඉන්නවා.
ඒ අහල පහල පාරෙන් යන පෙරේතයින්ටත් කතා කරල එකතු කර ගන්නවා.
සමහර පෙරේතයෝ බඩගින්නේ ඉන්නේ.
සමහර පේරේතයින් ට අඳින්න වස්ත්‍රයක් නෑ.

ඉතිං ඔන්න ඔය ආකාරයට පැයකට කිට්ටු කාලයක් මල පෙරේත වස්තුව දේශණා කළා.

මනුස්සයෙක් මැරිල ඒ උණුසුම යන්න කලින්, නෑයෝ, මිත්‍රයෝ දුකෙන් ඉන්න වෙලාවේ කියන්න ඕනෑ හොඳම ධර්ම කරුණු ටිකක් තමයි ඒ මල පෙරේත කතා!

ඒ ධර්ම දේශණාව අවසානයේ මං කල්පනා කළා මේ ඇහැව්වේ කොයි ආකාරයේ බණක් ද, බුදු බණක් ද, වැදි බණක් ද, පොප් බණක් ද කියලා. එතකොට මට හිතුණා ඇත්තටම ඒ බණ මං කලින් අහලා නොතිබුණ අළුත් ආකාරයක අනේ අපොයි බණක් බව.

ඒත් දැන් මට හිතෙනවා ඒ බණ ඇත්තටම හොම්බට අණින ආකාරයේ බණක් කියලා.

කාගේ හොම්බට ද කියලා අහන්න එපා!

-කතන්දරකාරයා

ප/ලි:
ඔය හත් දවසේ දානේ ප්ලෑන් කරන වෙලේ තමයි මං ඉස්සෙල්ලාම තේරුම් ගත්තේ, නියම දානේ කියන්නේ බණ දවස කියලා. හත් දවසේ දවල් දානේ තියෙන්නේ බොහෝ විට සතියේ වැඩ කරන දවසක නිසා හුඟ දෙනෙක් සහභාගී වෙන්නේ කලින් දා බණ දවසේ රාත්‍රී කෑමටයි.